Aynı ya da daha fazla miktarda ürün üretmek için daha az enerji kullanımı olarak ifade edilen “Enerji Verimliliği”nin; sera gazı emisyonlarını azaltmak için en önemli ve uygun maliyetli çözümlerden biri olarak tanımlanması, giderek artmaktadır. Çevreye olan faydaları yanında, başarılı enerji verimliliği projeleri; üretimi ve rekabeti artırarak şirketlerin toplam verimliliğini iyileştirmektedir.
Sanayi sektörleri içinde en çok enerji tüketen sektör olan Demir-çelik sektöründe, çelik üreticilerinin toplam girdi maliyetlerinin yaklaşık %20-25’ini oluşturan enerji maliyetlerini azaltmak, çelik üreticilerinin öncelikli konularından biri haline gelmektedir.
Şirketlerin, daha etkin bir enerji yönetimi ile sadece, basit işletme tedbirlerini kullanarak enerji tüketimlerinde, yılda yaklaşık %10-30 oranında düşüş sağladıkları ve maliyetlerini azalttıkları görülmektedir. Demir-çelik sektörünün, enerji verimliliği projelerinden, en iyi uygulamaları kullanmak suretiyle, çoğu kez, 1-2 yıl ya da bazı durumlarda sadece birkaç aylık periyotlar gibi kısa geri ödeme süreleriyle, faydalanması mümkündür.
Sürekli bir şekilde enerji performansını iyileştiren ve enerji tasarrufunu arttıran sistematik bir proses olan Enerji Yönetim Sistemi (EYS), enerji kullanımının yönetimi ve enerji tasarrufu sağlayan teknolojiler ile ilgili fırsatları ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca başarılı bir EYS, sadece enerji tüketimi ve maliyette azalma değil, verimlilik ve kalitede artış, kaynak yönetiminin geliştirilmesi, gibi çok sayıda, enerji dışı faydalar da getirmektedir.
Eğitimler, teknik asistanlık, kıyaslama/benchmarking araçları ve vaka çalışmaları gibi pratik olanaklar, EYS’nin uygulanmasını desteklemede kilit rol oynamaktadır. Bu gibi olanakları içeren enerji yönetim programları, uygulamada ortaya çıkacak birçok engelin üstesinden gelinmesine yardımcı olmaktadır.
EYS uygulaması için tipik hükümet teşvikleri; karbon ya da enerji vergi indirimi gibi ilgili politikadan muafiyet, teknik asistanlık, enerji etütleri için ödenek gibi doğrudan finansal teşvikler şeklindedir. Ayrıca, şirketler olgunluk kazandıkça, EYS’nin faydalarını gördükçe ve kayda değer maliyet tasarrufları sağladıkça; ek teşviklere gerek kalmayacaktır.
Enerji verimliliği projelerinin faydalarını gösteren sonuçlar, özel sektörü, yatırım yapma konusunda, cesaretlendirmektedir. EYS uygulaması ile elde edilen enerji kullanımı, enerji tasarrufları, maliyet tasarruf miktarları, bu projelerin risklerini ve geri dönüşlerini daha iyi değerlendirme konusunda yardımcı olmaktadır.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın 2013 tarihli raporuna göre, enerji verimliliği, endüstriyel enerji kullanımını yaklaşık %20 azaltacak teknik potansiyele sahiptir. Bugün sanayinin, küresel CO2 emisyonunun %26’sından sorumlu olduğu düşünülürse; bu potansiyelin bir diğer önemi de, emisyonların azaltılmasına, başka bir deyişle, daha temiz bir çevrenin oluşturulmasına katkı sağlayacak olmasıdır.
Endüstriyel enerji verimliliği çoğunlukla, “Mevcut En İyi Teknikler” (BAT) uygulamaları ile sağlanmaktadır. BAT uygulamaları, tek başına, enerji tasarruf potansiyelini ortaya çıkarmak açısından önemli olmakla birlikte, EYS, enerji verimliliği fırsatlarını ve ilgili yatırım kararlarını tanımlamada ve önceliklendirmede büyük role sahiptir. EYS, şirketlere en iyi katma değeri sağlayan enerji verimliliği fırsatlarını, etkili bir şekilde tanımlayan bir uygulamadır.
Sürekli iyileştirmenin temeli, ISO 50001 Enerji Yönetim Standardı, yada, özel bir EYS prosesi baz alınarak, “Planla-Yap-Kontrol Et-Eyleme Geç” aşamalarına dayanmaktadır. Bu uygulama çerçevesi, şirketlere;
- Daha verimli enerji kullanımı için politika geliştirilmesi,
- Politikayı yerine getirmek için hedeflerin ve amaçların saptanması,
- Verileri kullanarak enerji kullanımı ve tüketimi ile ilgili karar verilmesi,
- Sonuçların ölçülmesi,
- Politikanın verimliliğinin gözden geçirilmesi,
- Enerji verimliliğinin sürekli olarak geliştirilmesi,
konularında faydalar sağlamaktadır.
EYS uygulamasının maliyeti, sermaye yatırımı gerektiren enerji verimliliği projeleri ile ilgili maliyetlerden farklı düşünülmelidir. Tipik EYS uygulama maliyetleri; personel maliyeti, veri toplama maliyeti gibi şirket içi maliyetlerdir. İlave maliyetler ise şirket dışı uzmanlar, izleme ekipmanları, eğitim ve ISO 50001 sertifikasyon maliyetlerinden oluşmaktadır.
ABD’de 9 tesiste yapılan araştırma sonuçları, ISO 50001 sertifikasyonu ve ABD’ye özgü Üstün Enerji Performansı uygulamalarının maliyetinin ortalama 319.000 USD tutarında olduğunu göstermektedir. Şirketlerin temel enerji tüketimleri azaldıkça, bu uygulamaların maliyetleri de azalmaktadır. EYS uygulamasının geri ödeme süresi, enerji tüketimi 0.27 TBtu’dan fazla olan tesisler için 2 yıldan daha azdır.